#Dzieki: “Dat er bij NAC ruimte voor is, is hartstikke mooi”

Vanavond speelt NAC de bekerwedstrijd tegen FC Emmen, op de dag dat Breda 75 jaar geleden werd bevrijd door de Eerste Poolse Pantserdivisie. De club en haar supporters staan vanavond stil bij deze gebeurtenis. De symbolische aftrap van dit bekerduel wordt verricht door de nabestaanden van twee Poolse soldaten die Breda hebben bevrijd: Jack Sutarzewicz en Michel Lessmann.

Foto: Jan Lessmann als soldaat van de Eerste Poolse Pantserdivisie. 

Michel is de zoon van Jan Lessmann. Jan was een van de soldaten die deel uitmaakte van de Eerste Poolse Pantserdivisie. "Die divisie is door Generaal Stanislaw Maczek opgericht in Schotland. Daar hebben ze geoefend en uiteindelijk zijn ze met D-Day samen met de geallieerden overgestoken. Ze hebben net zo lang gevochten tot de oorlog over was en daarbij hebben ze dus Breda bevrijd."

Veel verhalen hoorde Michel niet van zijn vader. "Hij heeft er heel weinig over verteld. Ik denk dat mijn vader niks wilde zeggen, omdat het een trauma was. Alle gruwelijkheden die hij meemaakte, dat heeft hij willen verdringen. Er was grote teleurstelling dat de Poolse soldaten na de oorlog niet terug konden naar hun vaderland. Polen is na de oorlog verkwanseld aan Rusland en daardoor werden de Polen niet meer toegelaten. Dat leidde tot veel verdriet."

"Aan de ene kant vond ik dat jammer, maar aan de andere kant had mijn vader het al zwaar genoeg. We groeiden op in een groot gezin en hij was de enige die werkte en dus het geld moest verdienen", vertelt Michel. "Het was moeilijk voor hem om aan werk te komen in Nederland. De Polen hier waren stateloos, hadden geen paspoort. Ze hebben een zware tijd gehad."

In de periode na de oorlog, toen de Polen in Breda gevestigd waren en hun dagelijks leven op orde hadden, werden er veel verenigingen gesticht. "Poolse mensen kwamen bij elkaar op bepaalde gelegenheden. Er was toen nog geen Poolse sportvereniging, dus die heeft mijn vader opgericht", zegt hij. De vereniging, PSK Kaszub Breda, werd later overgenomen door Michel, die ook het lidmaatschap van zijn vader bij de Eerste Poolse Pantserdivisie overnam.

Polen heeft een speciale plek in hat hart van de familie Lessmann.  "Wij komen zelf elk jaar op de begraafplaats rond de herdenking. Er is dan een dienst, er worden toespraken gehouden en er komen belangrijke mensen uit Den Haag of Polen. Er komen ook vaak gezelschappen uit Polen die hun eer komen bewijzen", zegt Michel, die blij is met alle aandacht voor de bevrijding. "Hoe meer, hoe beter", is hij van mening.

"Ik wil andere mensen bekend laten worden met en informeren over wat er in Breda is gebeurd met de Poolse soldaten. Ook als je kijkt naar wat er nu nog aan historische gebouwen in Breda staat. Generaal Maczek had ervoor kunnen kiezen om het allemaal plat te gooien om de Duitse soldaten eruit te jagen. Hij heeft ervoor gekozen om dat niet te doen. Dat is bijzonder."

Michel is al sinds 1970 supporter van NAC en is dan ook erg blij met het feit dat De Parel van het Zuiden voorafgaand aan het bekerduel met FC Emmen zoveel aandacht besteed aan de bevrijding. "Dat is gaaf, maar ook emotioneel. Je weet wat er zich heeft afgespeeld. Het doet wel iets met je als er op zo’n grote schaal aandacht aan wordt besteed. Ik vind het geweldig dat het bij NAC zo’n mooie plaats heeft gekregen. Dat levert ook weer extra emotie op, omdat het mijn cluppie is. Dat er bij NAC ruimte voor zoiets is, is hartstikke mooi. Het is emotioneel, maar ik voel ook heel veel trots."